نقض داده‌های شخصی چیست؟

نقض اطلاعات شخصی تحت ماده 4 از مقررات عمومی حفاظت از داده‌ها (GDPR) به این صورت تعریف می‌شود: «تخریب، از دست دادن، تغییر، افشای غیرمجاز یا دسترسی به اطلاعات شخصی منتقل‌شده، ذخیره‌شده یا به هر طریق دیگری پردازش‌شده به صورت تصادفی یا غیرقانونی» (Regulation (EU) 2016/679). تحلیل حوادث اخیر نشان می‌دهد که نقض‌ها می‌توانند هم از طریق خطای غیرعمدی و هم از طریق حمله عمدی رخ دهند. مسیرهای رایج عبارتند از:

• حملات فیشینگ: سوءاستفاده از اعتماد کاربر برای به دست آوردن دسترسی غیرمجاز.
• آلودگی به بدافزار: به خطر انداختن سیستم‌ها برای استخراج یا دستکاری داده‌ها.
• خطای انسانی: به اشتراک‌گذاری یا افشای تصادفی داده‌ها از طریق ایمیل یا فضای ذخیره‌سازی ابری با پیکربندی نادرست.

مقررات GDPR در ماده 33 الزام می‌کند که کنترل‌کنندگان داده باید هرگونه نقض را ظرف 72 ساعت پس از آگاهی از آن به مرجع نظارتی مربوطه گزارش دهند. عدم رعایت این موضوع ممکن است منجر به جریمه‌های اداری سنگین شود.

یافته‌های کلیدی از تحقیقات تجربی، تأثیر نقض داده‌ها بر سازمان‌ها و افراد را نشان می‌دهد:

• زیان مالی: میانگین هزینه یک نقض داده در سال 2023، 4.45 میلیون دلار به ازای هر حادثه تخمین زده شد (IBM، 2023).
• آسیب به اعتبار: سازمان‌ها پس از نقض با کاهش اعتماد و آسیب به برند مواجه می‌شوند.
• آسیب روانی به صاحبان داده: قربانیان افزایش اضطراب و از دست دادن کنترل بر داده‌های شخصی را گزارش می‌دهند.

قابل ذکر است که الزام گزارش‌دهی ماده 33 منجر به افزایش اعلان‌های نقض در سراسر اتحادیه اروپا شده است، به طوری که بیش از 160,000 نقض در دو سال اول پس از اجرای GDPR گزارش شده است (European Data Protection Board, 2020). با این حال، هنوز در تشخیص و گزارش‌دهی به موقع، به ویژه در میان شرکت‌های کوچک و متوسط، شکاف‌هایی وجود دارد.

به طور خلاصه، نقض اطلاعات شخصی مفهومی چندوجهی است که دسترسی غیرمجاز، از دست دادن یا افشای اطلاعات شخصی را به دلیل خطاهای انسانی و فنی در بر می‌گیرد. چشم‌انداز نظارتی (ماده 4 و 33 GDPR) بر گزارش‌دهی سریع و پاسخگویی تأکید دارد، اما چالش‌های عملی در تشخیص، پیشگیری و کاهش همچنان پابرجاست. این یافته‌ها با چشم‌انداز تهدیدات در حال تحول همسو بوده و بر نیاز مداوم به کنترل‌های سازمانی قوی و آگاهی کاربران تأکید می‌کند.