August 9, 2025
2 min read
Toestemmingsmoeheid wordt waargenomen als een meetbaar gedragsfenomeen dat voortvloeit uit de overmatige blootstelling van gebruikers aan toestemmingsverzoeken op digitale platforms. Recente studies wijzen op een aanzienlijke afname van betekenisvolle betrokkenheid wanneer gebruikers geconfronteerd worden met herhaaldelijke toestemmingsbanners, met name in rechtsgebieden die onder de GDPR en CCPA vallen. De volgende punten vatten de kernbevindingen samen:
Verminderde gebruikersaandacht: Herhaalde blootstelling aan toestemmingspop-ups leidt tot snelle gewenning. Utz et al. (2019) ontdekten dat "gebruikers minder geneigd zijn om privacyverklaringen te lezen of te begrijpen na herhaalde blootstelling", waarbij meer dan 70% van de deelnemers toegaf prompts routinematig te accepteren zonder deze te bekijken.
Verminderde geïnformeerde toestemming: De prevalentie van toestemmingsmoeheid ondermijnt het fundamentele principe van geïnformeerde toestemming. Volgens Degeling et al. (2019) "weerspiegelen de daadwerkelijke keuzes van gebruikers zelden hun ware voorkeuren, maar eerder een wens om de prompt zo snel mogelijk weg te klikken".
Risico's voor gegevensprivacy: Doordat gebruikers standaard eerder op ‘Accepteren’ klikken, is er een verhoogd risico op ongeautoriseerde gegevensverzameling en -deling. Nouwens et al. (2020) toonden aan dat slechts 11,8% van de gebruikers hun privacy-instellingen actief beheerde wanneer zij geconfronteerd werden met complexe toestemmingsinterfaces.
Regelgevende implicaties: De effectiviteit van privacyregelgeving wordt in twijfel getrokken. Hoewel regelgeving transparantie en gebruikerskeuze vereist, leidt de wildgroei van toestemmingsmechanismen paradoxaal genoeg tot onbetrokkenheid en apathie bij gebruikers, zoals samengevat door Schaub et al. (2017): “Toestemmingsmechanismen moeten een evenwicht vinden tussen naleving van de regelgeving en bruikbaarheid, anders dreigen ze de autonomie van de gebruiker aan te tasten”.
Samenvattend toont het empirisch bewijs aan dat toestemmingsmoeheid resulteert in een systematische uitholling van de geïnformeerde keuze van de gebruiker, wat de bedoeling van privacyregelgeving ondermijnt. De bevindingen suggereren gezamenlijk dat de huidige toestemmingsmechanismen vaak hun beoogde doel niet bereiken en mogelijk opnieuw moeten worden ontworpen om zowel de regelgevende doelen als de autonomie van de gebruiker te waarborgen.
